" සුද්දගේ යකඩ යකු අලගලු වෙත ඇදුනා - සුන්දර දිය කිදුරි මීයන් මිය ඇදුනා "
ඔය කවි පදය පැරණි මාකෙහෙල්වල ගම්වාසින් අතර යම්තාක් දුරකට ප්‍රසිද්ධයි කියලා අලගල්ල පැත්තේ නෑදෑ කෙනෙක් කියලා තියනවා. මට එක හින්දා ඇත්තටම මේ මොකක්ද කියලා හොයලා බලන්න හිතුනා .... එහෙනම් අහගන්නකෝ කතාව.මේක පරිසරවෙදින්ටනම් හිතට දුකක් ,ඇසට කදුලක් ගෙන එකක් වෙයි අනිවාර්යයෙන්ම.
හොදයි යාලුවනේ අද මම කියන්නේ යන්නේ අප්‍රකට ඒ වගේම වසරේ කාලයකට පමණක් මේ වෙනකොට සක්‍රියවෙන අපිට සුද්දා අහිමි කරපු ස්වාභාවදර්මයේ දායාදයක් ගැන. මේක දිය ඇල්ලක්. මම කලින් පොස්ට් වලත් කියලා තියනවා.ලංකාව කියන්නේ දියඇලි නිර්මාණයේ දේවත්වයෙන් සැලකෙන රටක් කියලා. ඒ ලංකාවේ භූගෝලීය පිහිටීම(බහුවිධ කුට්ටි කුටික්ෂිප්තය - k.කුලරත්නම් ).
නමින් නම් අලගල්ලේ කොටහක් වෙන මීයන්ගොල්ල කන්දෙන් වැටෙන " මීයන් ඇල්ල " . වර්තමාන උසනම් 34m ක්. හැබැයි මේකේ ඉතිහාස කතාව ගත්තොත් ඇත්තටම මේක තට්ටු දෙකකට කැඩෙනවා වගේ පෙනුනත් එහෙම නෑ ,එකම බෑවුමේ නැම්මකින් හැරෙනවා එක හින්දා මේක තට්ටු දිය ඇල්ලක් කියලා හුගදෙනෙක් කියුවත් මම ඇතුළුව එහෙ පරම්පරා ගම්වාසින් නම් එක පිළිගන්නේ නෑ. තව එකක් සුද්දා මේක විනාස කරන්න කලින් තමයි මේකේ ඇත්තම සුන්දරත්වය තිබිලා තියන්නේ, එකියන්නේ නියම උස , මේකේ නියම උස තමයි 100- 120 m කියන අගය. මම එහෙම කියන්න හේතුවක් තියනවා. මොකද මාකෙහෙල්වල වයසක පරම්පරාවේ කෙනෙක් කියුව විදියට " පුතා ඕක රේල්පාරෙන් පහල කෑල්ල වගේ තුන් හතර ගුණයක් වගේ උසයිලු ඉස්සර,වහින කාලෙට ගමට හොදටම ඒ උස පේනවා. " කතාව හරිවගේ, උඩට යන්න පුලුවන් "සඟරාජ හාමුදුරුවොගේ කුටිය" පැත්තෙනුත්. ඒ ගියාම තේරෙනවා පෙන්නේ නැති උඩට තව කෑල්ලකුත් තියනවා කියලා .
මීයන් ඇල්ලේ ඉතිහාසය
හරි මම එහෙනම් කතාව පටන්ගන්නම් මෙහෙම,
තේ ... කියුව ගමන් මතක් වෙන්නේ කොහෙද? හැටන් ,නුවරඑළිය , රම්බෝඩින් උඩට සීත කදුකරය එහෙමත් නැත්තන් වත්තේගම පැත්තෙන් හුන්නස්ගිරිය නකල්ස් පැත්ත. මෙන්න මෙහෙම උඩරට සරුසාරේට තේ හැදෙන්න ගත්ත ගමන් සුදු මහත්තුරුන්ට 18 වන සියවසේදී ඕනේ උනා මේවා ඉක්මනින් කොළඹට ගෙන්න ක්‍රමයක්.එකට සුදු මහත්තුරුන්ගේ අන්ඩුකාරයෙක් වෙච්චි ශ්‍රීමත් එඩ්වඩ් බාන්ස් ( ක්‍රි.ව. 1824) අදහසක් ගෙනාවා කොළඹ ඉදන් නුවරට රේල්ලුවක් හදන්න .කොහොම උනත් ශ්‍රී ලංකාවේ දුම්රිය මාර්ග පිළිබද විදිමත් වැඩපිළිවෙලක් පටන්ගන්නේ 1845 දී ශ්‍රීමත් කොලින් කැමල් කියන ආණ්ඩුකාරවරයාගේ කාලේ.ඔන්න ඔහොම වැඩ පටන්ගන්න දුම්රිය මාර්ගය වසර 20ක් කාලයක් ගෙවලා 1870 දී වැඩ නිමකරනවා ..
ඔන්න එහෙනම් මීයන් ඇල්ලේ කතාව සම්බන්ද වෙන්නේ මෙහෙමයි.මෙහෙම දුම්රිය මාර්ගය හදාගෙන එද්දී ඉහලකොට්ටේ(මුහුදු මට්ටමින් 322m ) හරියට අවා .ඒ 1867 දී , කන්ද හාරන්නත් බෑ හුගක් දුරට ගලවිදින්න වෙනවා. එළියෙන් යන්න බෑ හරි උස දිය ඇල්ලක් හරහා යන්න තියනවා ...කොහොම හරි අන්තිමට කළුගලේ එළියෙන් බෝර දාන්න තීරණය වෙනවා . එකට කලින් දිය ඇල්ලෙන් එන වතුර ටික වෙන පැත්තකට හරවන්න ඕනේ වෙනවා .. හැබැයි හරවන්න පැත්තක් නෑ .මේ හින්දා දිය ඇල්ල ප්‍රධාන කොටස් දෙකකට බෙදනවා ඊට පස්සේ තමයි මේ රේල්ලුව ඉහලකොට්ටේට නිර්මානයවෙලා ඉවරවෙන්නේ රොබින්සන් කියන ආණ්ඩුකාරයාගේ කාලේදී. මෙන්න මේ සිදුවෙච්ච බෙදීම හින්දා අපිට හිමිවෙලා තිබ්බ හරිම අලංකාර උස මට්ටම් වල මුල් ස්ථානයේ වැජබුන මීයන් ඇල්ල අපිට අහිමි වෙලා යනවා.
කොහොම නමුත් දිය ඇල්ලක් හරවලා ජයගන්න බෑ කියනවනේ,අලගල්ල රක්ෂිත ප්‍රදේශයක් ඒ වගේම උඩරට බටහිර බෑවුම වර්ෂාව අඩුවක් නැතුව ලැබෙනවා මේ හින්දා රේල්ලුව හදන හදන සැරේට වතුර පාරේ සැරට කඩාගෙන යනවා .. ඒ වගේම වර්ෂ කාලෙට රේල්පාරටත් වතුර ඇවිල්ලා අබලන් වෙනවා..
1890 ගණන් වල මහනුවරට ආව තෙල් කෝච්චියක් පෙරලීමක් ගැනත් සිද්දියක් මෙම ස්ථානයෙන් වාර්තා වෙනවා.කොහොම නමුත් 1902 දී හෙන්රි ආතර් බ්ලේක් කියන ආණ්ඩුකාර මහත්තයා රේල්ලුවෙන් නුවර එන ගමනකදී අනතුරකට භාජනය වෙනවා ඔන්න ඔය ප්‍රශ්නයි,වර්ශාකලේට රේල්ලුවෙන් තේ ටික කොළඹට ගෙනියන අපහසුවයි හින්දා 1905 දී ලංකාවේ දෙවෙනියට දිගම බින්ගෙයවෙන මීයන්ගොල්ල බිංගේ (දිග මීටර 420 )නිර්මාණය වෙනවා.
මේ බිංගෙය නිර්මාණය කරනවාත් සමගම මියන් ඇල්ල ප්‍රධාන කොටස් තුනකට බෙදෙනවා ඒ වගේම ඉහලින් තිබෙන නුසුදුසු බෙදීම නිසා 100m පමණ දිගකට ඇල්ලේ වතුර පරණ දුම්රිය ගමන් මාර්ගයේ තැනින් තැනට වැටෙනවා.තවත් විශේෂ දෙයක් බිංගෙය හරනකොට කන්ද ඇතුලෙන් එලියට පස් ගල් දාන්න හාරපු ලොකු ගුලක් තියනවා මේක මීටර් 5ක් 6 ක් දිගයි වගේම ඇතුලෙන් දිය ඇල්ලේ පිටිපස්සහට එන්නත් පුළුවන්. හැබැයි මේකේ තියන ඇත්තම කතාව ගත්තොත් ඊට වැඩ වෙනස් .. හේතු දෙකක් තියෙන්නේ ..
1. බිංගෙයක ඇතුලේ රස්නෙයි වගේම වාතය අඩුයි . මේ කුහරයෙන් කරන්නේ දිය ඇල්ලෙන් එන ජලවාෂ්ප ඇතුලට යවන ගමන් බින්ගේ ඇතුලත උෂ්ණත්වය අඩු කිරීම.
2. ඒ වගේම හොද වාත ප්‍රවාහයක් බින්ගේය ඇතුලේ තියාගන්න එකයි දෙදරුම නිසා ඇතිවෙන කම්පන සංඛ්‍යාත පාලයයි .
අන්තිමට සිද්ද වෙන්නේ " ගහපු පදෙකුත් නෑ බෙරේ පලුවකුත් නෑ වගේ " වැඩක් ,අපේ දිය ඇලි පොතේ මුල් 20 වගේ ඇතුලට එන්න තිබ්බ " මීයන් ඇල්ල" අපිට අහිමිවෙනවා.
අද මීයන් ඇල්ලේ තත්වය
මේ වෙනකොට අලගල්ල රක්ෂිත තත්වයට පත්වෙලා .කොහොම නමුත් ජනාවාසකරණය හේතුවෙන් ගස් කෝලන් අඩුවෙලා ජාල මුලාශ්‍ර සිදී යාම නිසා මීයන් ඇල්ල Seasonal waterfalls ගණයට වැටිලා තියනවා .
මොනවා උනත් දුම්රිය මාර්ගයෙන් සෙතක් වෙන්න ඇති ,ඒ වගේම හුග දෙනෙක් දන්නේ නැති මේ වගේ සොබාදහම් හානි වෙන්නත් ඇති .. අනේ අදටත් තිබ්බනම් ...කොච්චර ලස්සනට හරි උසට කොච්චර වටිනාකමක් එක්වෙයිද ඉහලකෝට්ටේ මීයන් ඇල්ලට ...
යන්න කැමති අයට මම පාර කියන්නම් ,අරවල් දෙකක් තියනවා
1. ඉහලකොට්ටේ station එකට එන්න පුළුවන් අලගල්ලෙන් වගේම කඩුගන්නාවෙන් station එකේ ඉදන් විනාඩි 10ක දුරක් තියෙන්නේ.
2.මාවනැල්ලෙන් එන කෙනෙක්ටනම් මාකෙහෙල්වලින් hike එකක් කරගන්නත් පුළුවන් වතුර පාර දිගේ උඩට ,නැත්තන් ඒ පාර දිගේම ඉහලකොට්ටේ දුම්රිය අතානයට ඇවිල්ල බිංගේ පැත්තට විනාඩි 10යි .
ඔයාලත් නොවරදවාම යන්න මේ අසිරිය බලාගන්න ,හැබැයි මම අනික් post වල කියනවා වගේ පොලිතින් වගේ අපද්‍රව්‍ය ගෙනිහින් දාලා එන්න එපා. පරිසරය රැක්කොත් අපිත් රැකෙයි ....රැකගන්න ....
#...රසවිඳින්න ... ඇවිදින්න ..... ජිවිතේ විඳින්න..... #
ඔබට සුබගමන් !!!!
